Túi khí ô tô có thực sự là công cụ an toàn chính yếu?

Tin rằng túi khí sẽ nổ khi xảy ra tai nạn và cứu người lái khỏi tất cả chấn thương là suy nghĩ thiếu chính xác của một số tài xế. Túi khí là một công cụ hỗ trợ lại bị nhầm tưởng thành "bảo bối" có thể che chắn bất kể mọi tình huống. 

Dây bảo hiểm vẫn công cụ bảo vệ an toàn số một

Mọi thứ có trọng lượng và gia tốc đều có động lượng, xe khi đang di chuyển cũng thế. Xe có trọng lượng càng cao và đi càng nhanh thì động lượng càng lớn. Nếu gặp phải va chạm, động lượng này sẽ phải truyền đi đâu đó. Đây chính là lí do vì sao ô tô hiện đại được thiết kế những khu vực để làm "vật hy sinh" chịu áp lực thay cho người lái. Tuy nhiên, người ngồi trên xe vẫn có nguy cơ bị ảnh hưởng nặng nề từ áp lực khi xảy ra va chạm.

Khi ngồi trên xe đang di chuyển, không chỉ có chiếc xe mới có gia tốc mà bản thân bạn cũng có động lượng của riêng mình. 

Nếu xe bất ngờ dừng lại, hành khách vẫn sẽ chuyển động. Để hạn chế những rủi ro do hiện tượng này gây ra, dây đai an toàn từ lâu đã được trang bị cho xe ô tô, tránh việc người lái đập mặt vào vô lăng hay hành khách bị hất văng về phía trước. 

Tuy nhiên, nhìn chung dây an toàn chỉ hãm tốc cho phần thân giữa của người ngồi. Phần đầu và chân tay vẫn có thể va vào các bề mặt cứng bên trong nội thất như vô lăng, táp lô hay thậm chí là kính lái. Điều này đã dẫn đến sự có mặt của túi khí. 

Túi khí chỉ là công cụ trợ giúp

Khái niệm chính xác của "túi khí" là “hệ thống kiềm chế bổ sung” (SRS: Supplementary Restraint System). Theo đó, từ "bổ sung" đã nêu rõ vai trò phụ trợ của công cụ này thay vì là công cụ an toàn hàng đầu như người dùng thường nhầm lẫn. Ý lại hoàn toàn vào túi khí mà không thắt dây an toàn là việc vô cùng nguy hiểm mà bất kỳ người lái nào cũng nên tránh. 

Hơn nữa, những cú va chạm xuất phát từ bên hông hay từ sau xe, xe bị lập úp, rơi tự do... là những trường hợp mà túi khí cũng đành bó tay. Dù xe có túi khí rèm cửa hay túi khí hông thì công cụ này cũng chỉ chịu được đợt lực tác động đầu. Với những tình huống như vậy, dây đai an toàn là thứ duy nhất có thể cố định bạn vào ghế và cứu mạng bạn. 

Ở một góc độ khác, từ năm 1999, Cơ quan an toàn giao thông đường bộ Mỹ (NHTSA) và nhiều nghiên cứu cũng chứng minh rằng túi khí nổ có thể gây thương tích, và mức độ thương tích này thậm chí ngang với va chạm dẫn đến túi khí nổ nếu người lái ở vị trí quá gần với túi khí (5-8cm). Thông thường, những vụ va chạm thường đẩy người lái về phía túi khí. Việc người lái không thắt dây an toàn sẽ khiến họ dễ dàng va chạm mạnh với túi khí nổ và gặp thương tích trầm trọng hơn.

Một điều ít ai biết là túi khí được thiết lập để nổ khi xe đang chạy. Khi bạn đang di chuyển chậm hay đang đứng yên và bị xe khác đâm ở tốc độ cao, lực tác động lên người lái cao đến nổi túi khí cũng không còn nhiều tác dụng. Nói chung, dây đai an toàn là trang bị an toàn chủ đạo giúp người lái và hành khách tránh khỏi chấn thương khi xe gặp phải tai nạn. 

Túi khí nổ không có dây bảo hiểm – hại nhiều hơn lợi!

Khi bạn tìm kiếm cụm từ "airbag injury" (chấn thương do túi khí) trên Google, sẽ có hàng triệu kết quả hình ảnh về hậu quả do túi khí gây ra khi người ngồi không thắt dây an toàn. 

Tiến sĩ William F. Donaldson của trường đại học Pittsburgh (Mỹ) từng thực hiện một cuộc nghiên cứu dựa trên cơ sở dữ liệu chấn thương của bang Pennsylvania. Cụ thể, trong số 12.700 trường hợp tổn thương cột sống do tai nạn ô tô (8.500 người cầm lái và 4.200 hành khách), có 5.500 người bị gãy xương sống. 

Theo đó, khi túi khí nổ, người cầm lái không đeo dây an toàn có nguy cơ gãy xương sống cao hơn 70% so với người thắt dây an toàn, thậm chí còn cao hơn so với trường hợp không có túi khí lẫn dây 32%. 

Về hành khách, người đeo dây đầy đủ có rủi ro gãy xương sống và chấn thương tủy sống khi túi khí nổ thấp hơn 7 lần so với người không đeo dây. Các bệnh viện trong nghiên cứu cũng đưa ra số liệu cho thấy nạn nhân ỷ lại hoàn toàn vào túi khí chịu nhiều chấn thương hơn và phải nằm viện lâu hơn rất nhiều.

Trong tổng số tài xế không thắt dây bảo hiểm khi túi khí nổ, có đến hơn nửa (54%) bị gãy cột sống. Còn ở những người có đầy đủ túi khí và dây bảo hiểm thì tỉ lệ này chỉ 42%. Tỉ lệ nam giới bị chấn thương do túi khí nổ mà không đeo dây cao gấp đôi so với nữ giới. Theo đó, túi khí không hề là "bảo bối" như nhiều tài xế vẫn thường nghĩ. Ngược lại, nếu không có dây an toàn ổn định thân người khi xe có va chạm, túi khí lại trở thành tác nhân khiến hành khách chịu chấn thương lớn hơn. 

Vì lí do này mà các nhà sản xuất phải lập trình máy tính trên xe vô cùng cẩn thận để tính toán đúng tình huống túi khí nên nổ. Có thể nói, túi khí nổ không hẳn là một điều đáng mừng. 

Túi khí nổ như thế nào?

Túi khí của bạn hoạt động dựa vào cảm biến gia tốc. Khi xe đột ngột giảm tốc (đâm vào thứ gì đó), cảm biến sẽ nhận diện thay đổi này và nếu nó đáp ứng yêu cầu của hệ thống, cảm biến sẽ kích nổ túi khí. Cụ thể, dòng điện đi qua một thành phần sinh nhiệt (khá tương tự với dây nhiệt của lò nướng) khiến hợp chất bên trong cụm túi khí phát nổ, sinh khí gas (ni tơ hoặc argon) và đẩy phần nylon bên ngoài bung ra.

Túi khí bung ra với tốc độ lên tới 300km/giờ. Lực bung này một phần để phá lớp vỏ nhựa bên ngoài, một phần bù lại gia tốc của hành khách. Trên bề mặt nylon của túi khí thường có lớp hóa chất bôi trơn để quá trình bung được thuận lợi. Sau khi bung ra, túi khí sẽ xẹp dần cho đến khi xe dừng hẳn. 

Carmudi Vietnam là website hàng đầu trong việc cung cấp thông tin và trao đổi mua bán ô tô đáng tin cậy nhất tại Việt Nam!